Masterra, bosgarren irakaspena: erretorikan oinarritu

Joxerra Garziak idatzitako Jendaurrean Hizlari liburua euskaraz ahozkotasuna lantzen duen liburu mardulena da. Pentsaezina eman lezake gizakiari hizketan erakutsi beharrak, arrainak igerian bezala jakin behar bailuke hanka bikoak mintzatzen, baina ez da hala. Garziak metodo ariketaz eta bibliografia osagarriz jantzitako lana ondu du, batik bat idatzizkotik ahozkora salto egin behar dutenen mesedetan. Txema Ramirez de la Piscinak aztergai emandako lehen atalean, Garzia goiko taulez baliatzen da ahozko komunikazioaren hatsarreak azaltzeko. Lau ideia nagusi atera daitezke lehen ataletik; lehen hirurak goiko taulekin erlazionatuta daude, eta azkenak ez du irudirik:

1) Diskurtsoak egoeraren arabera:

Esanak eta esateko moduak zeharo aldatzen dira baldin eta publikoak ikusten ez bagaitu; John Foley Missouri Columbiako unibertsitateko irakaslearekin partzialki bat eginik, ahozko diskurtsoen sailkapena mezua jasotzeko sisteman oinarritzen du, Foleyk hiru pauso zehaztuagatik: sortzea, ematea eta jasotzea.

2) Erretorikaren alorrak:

Greziarrek garatutako erretorikaren protokoloa baliagarri da gaur egun ere. Kontua komunikazioa protokolizatzea da: pentsatu, antolatu, hitzak hautatu, gogoangarri egin eta jendaurrean eman. Guztien lotura INTELLECTIO da, teorian baino ezin bana daitezkeen pausoak praktikan egokitzen dituen osmosi-tresna.

3) Diskurtsogintzaren bost alorrak:

Testuak idatziek ez dute memoria (gogoangarri egin beharrik) edo actiorik (performatu beharrik). Inventio, Dispositio eta Elocutiok diskurtso idatzia osatzen dute.

4) Xedea xede:

Diskurtsoaren helburua argi izatea da garrantzitsuena: zertarako hitz egiten dugun, zer lortu nahi dugun… horrek erabat baldintzatuko digu diskurtsoa, eta aldi berean erabili beharreko tresna egokienak zein diren aurreikusten lagunduko digu.

Iruzkin bat utzi

Uncategorized atalean

Utzi iruzkina